Programma

MODULE I/jaar 1
1. Oud Testament
  - V. A. Kniazeff: “Algemeenheden en de Pentateuch”
    
    Vak O.T. partim “Algemeenheden en Pentateuch”. Inleiding. Versies. Canon van de Bijbel. Het land van de Bijbel. Geschiedenis van het volk van de Bijbel. Inleiding en voorstelling van de boeken van de Pentateuch.
    
    Examenvorm: “algemeenheden” schriftelijk (1u30). Cursus: Kniazeff.
  - V. A. Kniazeff: “de psalmen”
    
    Vak O.T. partim “de Psalmen”. Inleiding tot de verschillende thema’s die de samenstelling van het boek der psalmen beheerst.
    
    Examenvorm: “psalmen” mondeling. Cursus: Kniazeff.
  - V. T. Hopko: “het Oude Testament en de geschiedenis van het heil”
    
    Vak O.T. partim Enkele OT thema’s nader bekeken waarvan het Nieuwe Testament getuigt.
    
    Examenvorm: mondeling. Cursus: Hopko.
    
    Lectuur: de pentateuch en de psalmen. Genesis en Exodus dienen vooraf gelezen te zijn.
2. Nieuw Testament
  - V. Th. Hopko: “inleiding tot het Nieuwe Testament”.
    
    Bondige omschrijving van alle boeken van het NT met verwijzing naar sommige teksten.
  - V. N. Koulomzine: “de ecclesiologie van Paulus”.
    
    Over de verschillende aspecten van wat en wie de Kerk is en wie Gods volk is. Beiden worden belicht vanuit het OT naar het NT.
    
    Examenvorm: mondeling over de cursussen, één brief van Paulus presenteren (met behulp van een schriftelijke voorbereiding die ook afgegeven wordt).
    
    Lectuur: de Synoptici, de Handelingen der Apostelen en de Brieven van Paulus.
3. Kerkgeschiedenis
  - V. T. Hopko: “kerkgeschiedenis”.
  - P. Stangé: “kerkgeschiedenis”.
    
    De geschiedenis van de Orthodoxe Kerk van de eerste eeuw tot vandaag. Een algemene voorstelling met nadruk op de drie eerste eeuwen en de hedendaagse periode.
    
    Examenvorm: schriftelijk.
    
    Lectuur: literatuurlijst zal gegeven worden bij de eerste les.
4. Patrologie
  - V. G. Florovsky: “de apostolische Vaders, de Apologeten en de Vaders tot de IVde eeuw”.
    
    Inleiding tot de kerkvaders van de periode voor de eerste oecumenische concilies, eerst de apostolische Vaders, en ook de apologeten.
    
    Examenvorm: mondeling met een vragenlijst.
5. Hagiologie
  - V. A. Kniazeff en S. Deicha: “inleiding tot de hagiologie”.
    
    Heiligen zijn in de geseculariseerde wereld een uitdaging voor een gelovige. Heiligenlevens bevinden zich in een veld tussen legende en feit. De student wordt aangemoedigd om doorheen een kritische benadering van de hagiologie de kern-gedachten uit de hagiografie te ontdekken.
    
    Examenvorm: een schriftelijk werk met mondelinge verdediging.
    
    Lectuur: de hagiografie van de grote heiligen.
6. Liturgische Theologie
  - V. T. Hopko: “de Kerk, de sacramenten, de liturgische cycli, de feesten”.
    
    Een eerste benadering van de liturgie van de Kerk, liturgie in de brede zin van het woord.
  - V. A. Schmemann: „de eucharistie“.
    
    Een eerste benadering van de eucharistie als sacrament.
    
    Examenvorm: mondeling.
    
    Lectuur: “Het mysterie van de eucharistie, ontstaan en verklaring van de Byzantijnse eucharistische Liturgie (deel 1)” (V. H. Paprocki).
7. Dogmatiek
  - V. T. Hopko: “het orthodoxe geloof”.
    
    De student maakt kennis met de eerste dogmatische fundamenten van het christelijk en orthodox geloof.
    
    Examenvorm mondeling.
  - V. B. Bobrinskoy: I. “het mysterie van de Drie-Eenheid in het Oude en Nieuwe Testament”.
    
    De student maakt kennis met de dogma’s, wegwijzers van de Orthodoxe Kerk, met hun ontstaan, inhoud en problematiek. Aan de hand van iconografisch materiaal wordt de Drie-Eenheidsleer in het Oud Testament belicht.
    
    Examenvorm: mondeling met een vragenlijst.
    
    Lectuur: “De weg van Christus” (Mgr. Kallistos Ware).
8. Sacrale kunst in de orthodoxe kerk
  - Byzantijnse kerkelijke architectuur en monumentale decoratiekunst
    
    We bekijken eerst en vooral de wortels van een eigen christelijke architectuur en beeldkunst. Die zullen zich verder ontwikkelen in de context van het Byzantijnse keizerrijk, om rond het jaar 1000 een echt hoogtepunt te bereiken. Na de val van Konstantinopel blijft deze rijke erfenis voortleven in het Byzantijnse Gemenebest.
    
    Tijdens de lessen worden talrijke voorbeelden geprojecteerd.
    
    De studenten krijgen een gedrukte syllabus. De examenvorm wordt bij het begin van de eerste les medegedeeld.
MODULE I/jaar 2
1. Oud Testament
  - V. A. Kniazeff: de profeten;
  - partim: de profetische boeken, algemeenheden.
    
    Inleiding tot en voorstelling van de verschillende boeken. “Grote” en “kleine” profeten. Plaats in het O.T.
    
    Examenvoorwaarden: voorafgaande lectuur van de boeken.
    
    Cursus: Kniazeff. Examenvorm: schriftelijk (1u30). Bijkomende informatie bij aanvang eerste les.
  - partim: de profetenlezingen uit de vespers van de grote feesten uit het kerkelijk jaar.
    
    Examenvorm: mondeling de lezingen kunnen toelichten.
2. Nieuw Testament
  - V. N. Koulomzine: “de johannesgeschriften”.
  - partim: de brieven en de Apocalyps nader toegelicht naar inhoud en hun plaats in de liturgie.
    
    Verplichte lectuur: de brieven van Johannes en het boek der Openbaring.
    
    Examenvorm: mondeling.
  - partim: “het evangelie van Johannes” nader toegelicht naar inhoud en vorm.
    
    Verplichte lectuur: het evangelie van Johannes.
    
    Examenvorm: mondeling.
3. Kerkgeschiedenis
  - O. Clément: voorstelling van de Orthodoxe Kerk: de Primitieve Kerk en de Zeven Oecumenische Concilies.
    
    Verplichte lectuur: “De orthodoxe kerk, verleden en heden” (hfdst. 1 en 2) (V.J. Meyendorff).
    
    Examenvorm: mondeling.
4. Ascetische Theologie
  - E. Behr-Sigel : inleiding, oorsprong en evolutie van de spiritualiteit.
  - Ontstaan en evolutie van het monachisme en haar ascetische literatuur en het Jezusgebed.
    
    Examenvorm: mondeling.
    
    Verplichte lectuur: Mgr. K. Ware : de kracht van de naam.
5. Patrologie
  - V. G. Florovsky: “de oosterse Vaders uit de IVde eeuw”
    
    De student bestudeert de patristische achtergrond van de twee eerste oecumenische concilies, hij maakt kennis met grote figuren van de Byzantijnse Gouden Eeuw.
    
    Aanbevolen lectuur: John Meyendorff “Introduction to patristic theology”.
    
    Examenvorm: schriftelijk.
6. Liturgische Theologie
  - C. Andronikof: elementen van liturgische theologie (deel 1).
    
    Aanbevolen lectuur: “Het mysterie van de eucharistie, ontstaan en verklaring van de Byzantijnse eucharistische Liturgie (deel 2)” (V. H. Paprocki).
    
    Examenvorm: mondeling.
7. Dogmatiek
  - V. B. Bobrinskoy: “het mysterie van de Drie-Eenheid bij de Kerkvaders en in de concilies”
  - We bestuderen de akten van de Oecumenische Concilies. Hierbij verdiept de student zich in studie van vraagstukken betreffende sommigen problematische teksten.
    Studiemateriaal: V. B. Bobrinskoy, Het Mysterie van de Drie-Eenheid.
    Aanbevolen lectuur: N.P. Tanner, Decrees of the Ecumenical Councils. 1990.
    Examenvorm: schriftelijk.
8. Sacrale kunst in de orthodoxe kerk
  - Partim: Russische kerkelijke architectuur en monumentale decoratiekunst Partim: Theologie van het sacrale beeld
    
    De Byzantijnse architectuur en monumentale decoratiekunst (zie MODULE 1/jaar 1) zullen door de nieuwgedoopte Slavische volkeren worden overgenomen en een eigen karakter verwerven. We bekijken vooral de ontwikkelingen in Rusland, waar we van een echt hoogtepunt kunnen spreken.
    
    Tijdens de les worden talrijke voorbeelden geprojecteerd.
    
    De studenten krijgen een gedrukte syllabus. De examenvorm wordt bij het begin van de eerste les medegedeeld.
    
    Partim: Theologie van het sacrale beeld in de orthodoxe kerk
    
    De legitimeit van het sacrale beeld in de orthodoxe kerk is niet altijd vanzelfsprekend geweest. Denken we maar aan de crisis van het Iconoclasme. Pas nadien, wanneer alle vragen rond het waarom van een orthodoxe iconografie een antwoord hebben gekregen, ontstaat een ware bloeitijd die tot op vandaag voortduurt.
    
    De studenten krijgen een gedrukte syllabus. De examenvorm wordt bij het begin van de eerste les medegedeeld.
MODULE I/jaar 3
1. Inleiding tot de algemene pedagogie en methodologie en tot de specifieke vakdidactiek van het orthodox godsdienstonderricht
  
  Dit vormt de laatste discipline van MODULE I en tegelijk de eerste discipline van het vervolg met MODULE II
MODULE II/jaar 1
1. Mariologie
  - V. A. Kniazeff : cursus in mariologie; – verzameld werk: mariologie
    
    De verering van Maria is levend in de orthodoxe wereld, in haar Liturgie en Iconografie. In deze cursus wordt de student ingeleid in hoe het Nieuwe Testament van haar getuigt als de Nieuwe Eva, hoe het Oude Testament haar aankondigt in prachtige beeldspraak en hoe de Traditie en de concilies haar keer op keer bevestigen als de Theotokos, de Alheilige, Altijd-maagd en Moeder van God. De belangrijke rol schetsen van de Moeder van God in de Schrift, in de Traditie, in de Liturgie en dit in het licht van de christologie.
    
    Lectuur: A. Kniazeff, ‘Mariologie’
    
    Examenvorm: mondeling
2. Moraaltheologie
  - “De vrijheid van de moraal”
    
    De christelijke moraal is eerst en vooral een ecclesiale moraal en vormt op deze wijze een bevrijding die zich steeds herbront aan de eucharistie. Het begrip, de relativiteit en het doel van de moraal worden toegelicht naar het boek van Christos Yannaras “La liberté de la morale” “The liberty of morality”.
    
    Examenvorm: mondeling.
  - Archimandriet Syméon: “De geboden van God en de vrijheid van de mens”.
    
    Verplichte lectuur: F.M. Dostojevski, De legende van de grootinquisiteur. In: Dostojevski, De gebroeders Karamazov (taal naar keuze, maar voorkeur voor Russisch of Nederlands).
    
    Aanbevolen lectuur: hiëromonnik Dr. Nicholas V. Sakharov Outline of Fr. Sophrony’s Theological Formation (zie http://sophrony.narod.ru/texts/chapt1.htm).
    
    Examenvorm: schriftelijk (1u30). Bijkomende informatie bij aanvang les.
  - Bio-ethiek: een studie van de diverse bio-ethische verschijnselen in het licht van de openbaring.
    
    Examenvorm: mondeling
3. Patrologie
  - V. G. Patacsi : de Vaders van de Vde tot de XIVde eeuw
    
    De student bestudeert de patristische achtergrond van de Christologische oecumenische concilies, hij maakt kennis met grote figuren van de later Byzantijnse periode.
    
    Aanbevolen lectuur: John Meyendorff Introduction to patristic theology.
    
    Examenvorm: schriftelijk
4. Dogmatiek
  - V. B. Bobrinskoy: het mysterie van de Drie-Eenheid in de liturgische diensten en in de sacramenten.
    
    De student bestudeert hoe de dogma’s van de Orthodoxe Kerk tot uiting komen in de
    
    Studiemateriaal: V. B. Bobrinskoy, Het Mysterie van de Drie-Eenheid. Deel III.
    
    Aanbevolen lectuur: Archimandriet Job “Le typikon décrypté — manuel de liturgie byzantine” Ed. Cerf.
    
    Examenvorm: schriftelijk.
5. Liturgische Theologie
  - V. A. Schmemann: inleiding tot de liturgische theologieDe fundamentele structuren van de liturgie, de oorsprong van de liturgische regel, de rol van het monachisme, de Byzantijnse synthese
    
    Lectuur: “Het mysterie van de eucharistie, ontstaan en verklaring van de Byzantijnse eucharistische Liturgie (deel 3)” (V. H. Paprocki)
6. Ascetische Theologie
  - V. A. Jevtic en V. N. Cernokrak: ascetische theologie: de heiliging na de ascetische teksten van de IVde en Vde eeuw, de theologische fundamenten van de orthodoxe ascetische antropologie.
  - V. G. Florovsky: de ascetische Vaders
7. Verplichte lectuur: J. Touraille en Mgr. K. Ware, "hesychia"
8. Sacrale kunst in de orthodoxe kerk
  - Toegepaste liturgische kunsten
    
    Via een historisch overzicht maken we kennis met de diverse creatieve realisaties in het domein van de zogenaamde toegepaste kunsten, in zowel de Byzantijnse als de Russische wereld. Deze omvatten zowel de (houten) iconen als de voor ons minder bekende ivoorsnijkunst, het edelsmeedwerk (kelken, kruisen...), de weef- en borduurkunst (liturgische gewaden...) en de miniatuurkunst in bv. handschriften
    
    Tijdens de lessen worden talrijke voorbeelden geprojecteerd.
    
    De studenten krijgen een gedrukte syllabus. De examenvorm wordt bij het begin van de eerste les medegedeeld.
MODULE III/jaar 1
1. Oud Testament
  - De historische boeken verder uitgediept en de wijsheidsliteratuur.
    
    Cursus: V. A. Kniazeff
    
    Examenvorm: schriftelijk.
2. Nieuw Testament
  - V. N. Kouloumzine: de tekst van het Nieuwe Testament in de christelijke traditie, de vorming van de canon van de nieuwtestamentische boeken, de synoptische evangelies
  - V. J. Breck: exegese of hoe de geschriften interpreteren, de “theoria”.
    
    Lectuur: de synoptische evangelies.
3. Kerkgeschiedenis
  - O. Clément: de bloei van het Oosters christendom, Byzantium en het christendom.
4. Canoniek Recht
  - V. A. Kniazeff: inleiding tot het canoniek recht van de Orthodoxe Kerk (deel I de bronnen, deel II de Kerk).
  - V. G. Papathomas: geheugensteun voor de cursus canoniek recht
    
    Doelstelling: Inzage in de ontwikkeling van de Orthodoxe canonieke traditie vanaf de primitieve Kerk over de Byzantijnse periode tot de hedendaagse tijd. Inhoud: de bronnen.
    
    Examenvorm: schriftelijk.
5. Dogmatiek
  - Vl. Lossky: dogmatische theologie
    
    Doelstelling: Presentatie van de algemene wereldvisie van de orthodoxe theologie op een systematische wijze.
    
    Inhoud: Bespreking van vraagstukken van de dogmatische theologie.
    
    Vereiste lectuur: Vl.Lossky, “Dogmatische theologie”.
    
    Examenvorm: mondeling.
  - Verzameld werk: eucharistische ecclesiologie
    
    Doelstelling: Over de waarde van het universele ambt in de Kerk, over de Eucharistie als principe van éénheid, over de Kerk als eucharistisch mysterie.
    
    Examenvorm: mondeling.
6. Cosmologie
  - Geschiedenis en heilsgeschiedenis, het behoud van de cosmos: een eucharistie.
    
    “De Mystagogie” Maximus de Belijder, en over “Theologie en ecologie” J.Zizioulas.
7. Filosofie
  - Inleiding tot de grote religieuze denkers
    
    Inzage in het belang van de grote religieuze denkers (het eind van 19de -begin van 20ste eeuw) voor de Orthodoxe kerk.
    
    Inhoud: Deel I: overzicht van denkers als A.Khomjakov, P.Florensky, Ch.Yannaras, D.Stanilaoe. Deel II: voorstelling van N.Velimirovic en F.Dostojevsky.
    
    Examenvorm: mondeling
8. Sacrale kunst in de orthodoxe kerk
  - Inleiding tot de orthodoxe liturgische zang
    
    De orthodoxe liturgische zang heeft een rijk verleden en kent verschillende tradities naargelang de culturele context waarin ze ontstaan is. We bekijken wat de essentiële karakteristieken zijn van liturgische muziek, welke haar structuur is en welke historische ontwikkelingen ze heeft gekend in de verschillende tradities.
    
    Tijdens de lessen worden talrijke luistervoorbeelden gepresenteerd.
    
    De studenten krijgen een gedrukte syllabus. De examenvorm wordt bij het begin van de eerste les medegedeeld.

Programma

MODULE I/jaar 1

Oud Testament

V. A. Kniazeff: “Algemeenheden en de Pentateuch”

V. A. Kniazeff: “de psalmen”

V. T. Hopko: “het Oude Testament en de geschiedenis van het heil”

Nieuw Testament

V. Th. Hopko: “inleiding tot het Nieuwe Testament”.

V. N. Koulomzine: “de ecclesiologie van Paulus”.

Kerkgeschiedenis

V. T. Hopko: “kerkgeschiedenis”.

P. Stangé: “kerkgeschiedenis”.

Patrologie

V. G. Florovsky: “de apostolische Vaders, de Apologeten en de Vaders tot de IVde eeuw”.

Hagiologie

V. A. Kniazeff en S. Deicha: “inleiding tot de hagiologie”.

Liturgische Theologie

V. T. Hopko: “de Kerk, de sacramenten, de liturgische cycli, de feesten”.

V. A. Schmemann: „de eucharistie“.

Dogmatiek

V. T. Hopko: “het orthodoxe geloof”.

V. B. Bobrinskoy: I. “het mysterie van de Drie-Eenheid in het Oude en Nieuwe Testament”.

Sacrale kunst in de orthodoxe kerk

Byzantijnse kerkelijke architectuur en monumentale decoratiekunst

MODULE I/jaar 2

Oud Testament

V. A. Kniazeff: de profeten;

partim: de profetische boeken, algemeenheden.

partim: de profetenlezingen uit de vespers van de grote feesten uit het kerkelijk jaar.

Nieuw Testament

V. N. Koulomzine: “de johannesgeschriften”.

partim: de brieven en de Apocalyps nader toegelicht naar inhoud en hun plaats in de liturgie.

partim: “het evangelie van Johannes” nader toegelicht naar inhoud en vorm.

Kerkgeschiedenis

O. Clément: voorstelling van de Orthodoxe Kerk: de Primitieve Kerk en de Zeven Oecumenische Concilies.

Ascetische Theologie

E. Behr-Sigel : inleiding, oorsprong en evolutie van de spiritualiteit.

Ontstaan en evolutie van het monachisme en haar ascetische literatuur en het Jezusgebed.

Patrologie

V. G. Florovsky: “de oosterse Vaders uit de IVde eeuw”

Liturgische Theologie

C. Andronikof: elementen van liturgische theologie (deel 1).

Dogmatiek

V. B. Bobrinskoy: “het mysterie van de Drie-Eenheid bij de Kerkvaders en in de concilies”

Sacrale kunst in de orthodoxe kerk

Partim: Russische kerkelijke architectuur en monumentale decoratiekunst Partim: Theologie van het sacrale beeld

Partim: Theologie van het sacrale beeld in de orthodoxe kerk

MODULE I/jaar 3

Inleiding tot de algemene pedagogie en methodologie en tot de specifieke vakdidactiek van het orthodox godsdienstonderricht

MODULE II/jaar 1

Mariologie

V. A. Kniazeff : cursus in mariologie; – verzameld werk: mariologie

Moraaltheologie

“De vrijheid van de moraal”

Archimandriet Syméon: “De geboden van God en de vrijheid van de mens”.

Bio-ethiek: een studie van de diverse bio-ethische verschijnselen in het licht van de openbaring.

Patrologie

V. G. Patacsi : de Vaders van de Vde tot de XIVde eeuw

Dogmatiek

V. B. Bobrinskoy: het mysterie van de Drie-Eenheid in de liturgische diensten en in de sacramenten.

Liturgische Theologie

V. A. Schmemann: inleiding tot de liturgische theologieDe fundamentele structuren van de liturgie, de oorsprong van de liturgische regel, de rol van het monachisme, de Byzantijnse synthese

Ascetische Theologie

V. A. Jevtic en V. N. Cernokrak: ascetische theologie: de heiliging na de ascetische teksten van de IVde en Vde eeuw, de theologische fundamenten van de orthodoxe ascetische antropologie.

Sacrale kunst in de orthodoxe kerk

Toegepaste liturgische kunsten

MODULE III/jaar 1

Oud Testament

De historische boeken verder uitgediept en de wijsheidsliteratuur.

Nieuw Testament

V. N. Kouloumzine: de tekst van het Nieuwe Testament in de christelijke traditie, de vorming van de canon van de nieuwtestamentische boeken, de synoptische evangelies

V. J. Breck: exegese of hoe de geschriften interpreteren, de “theoria”.

Kerkgeschiedenis

O. Clément: de bloei van het Oosters christendom, Byzantium en het christendom.

Canoniek Recht

V. A. Kniazeff: inleiding tot het canoniek recht van de Orthodoxe Kerk (deel I de bronnen, deel II de Kerk).

V. G. Papathomas: geheugensteun voor de cursus canoniek recht

Dogmatiek

Vl. Lossky: dogmatische theologie

Verzameld werk: eucharistische ecclesiologie